Bitkilendirme Tasarımı – Peyzaj Mimarlığında Bitkilerin Kullanım Teknikleri

Prof.Dr. Ahmet Cengiz Yıldızcı’nın hem peyzaj mimarlığı ve mimarlık öğrencileri hem de uygulayıcılar için bilimsel temellere dayanan ve uygulamaya yönelik bir kaynak oluşturmak amacıyla hazırladığı “Bitkilendirme Tasarımı - Peyzaj Mimarlığında Bitkilerin Kullanım Teknikleri” başlıklı kitabı YEM Yayın tarafından yayımlandı.

Doğayı anlamaya, yorumlamaya ve yaşam alanlarına uyarlamaya yönelik bir rehber olma niteliği taşıyan kitap; Beaton Kent Mobilyaları, Çepkan Çiçekçilik, Işık Peyzaj, Karaoğlu Peyzaj, Onduline ve Yeşilvadi firmalarının değerli katkılarıyla yayımlandı.

“Bitkilendirme tasarımı yalnızca bitki türü seçmekten ibaret değildir; mekânı tanımak, mekânın bulunduğu iklimsel verileri değerlendirmek, ekolojik dengeyi gözetmek ve estetik duyguyu teknik bilgiyle harmanlamaktır” diyen Ahmet Cengiz Yıldızcı kitabın içeriğini ve hazırlanma amacını şöyle özetliyor:

“Bu çalışmada bitkilerin; cinslerinden türlerine, formlarından renklerine, ekolojik isteklerinden estetik potansiyellerine kadar geniş bir yelpazede bilgi sunulmuştur. Amacım, hem peyzaj mimarlığı ve mimarlık öğrencileri hem de uygulayıcılar için bilimsel temellere dayanan ve uygulamaya yönelik bir kaynak oluşturmaktır.

“Bitkilendirme Tasarımı” kitabında ağaçların, çalı grubu bitkilerle yer örtücü ve sarılıcı bitkilerin ekolojik, mimari, estetik ve işlevsel potansiyelleri ile mekân tasarımında kullanım teknikleri açıklanmıştır.

Bitkilendirme tasarımı amaç ve teknikleri bina düzeyinden kent düzeyine kadar olan hiyerarşi içerisinde, konut ve çatı bahçeleri, toplu konut çevre düzenlemeleri, meydanlar, parklar, botanik ve hayvanat bahçeleri ile tematik bahçe tasarımları, tarafımdan tasarlanmış örnek projelerle açıklanmaya çalışılmıştır.

Kentsel tasarım ve planlamalarında; kent iklimi, planlaması ile fiziksel çevre koşullarının iyileştirilmesi amacıyla gürültü kontrolü, havayı iyileştirme ve tozları tutma özellikleri için kullanılan bitkilerin tasarım teknikleri ayrıca açıklanmıştır.

Bitkilendirme tasarımının yalnızca estetik açıdan değil, yaşamın değişen, sürdürülebilir bir sistem olgusu bilinciyle, bu kitabın yeşil alanların nitelikli şekilde tasarlanmasına katkı sağlamasını dilerim...”

Yayın hazırlıkları ve grafik tasarımı Peyzaj Yüksek Mimarı Çağla Yıldız tarafından yapılan “Bitkilendirme Tasarımı” kitabı aşağıdaki ana bölümlerden oluşuyor:

Bölüm 1: BİTKİLERİN TASARIM ELEMANI OLARAK KULLANILMASI

1. Tavan (Tepe) Elemanı Olarak Bitkiler
2. Dikine Alan Bölücü Olarak Bitkiler
3. Taban Elemanı Bitkileri
4. Sarılıcı (Tırmanıcı) Bitkiler
5. Palmiye Cinsi Bitkiler

Bölüm 2: BİTKİLERİN MİMARİ VE ESTETİK POTANSİYELLERİ

1. Görsel Potansiyel
2. İkiboyutlu Eleman Potansiyeli
3. Üçboyutlu Eleman Potansiyeli
4. Bitkilerin Tasarımdaki İşlevsel Potansiyelleri

Bölüm 3: BİTKİLERİN Mekân TASARIMINDA KULLANILMASI

1. Mekân Kavramı
2. Mekânın Biçimsel Çeşitliliği
3. Mekânın Algılanması
4. Mekân Tasarımı ve Bitki
5. Bitkilendirmede Mekânın Kapalılık Çeşitleri
6. Tasarımı Güçlendirme
7. Bitkisel Tasarımda İşlevsel Gerçekleştirme

Bölüm 4: BİTKİLENDİRME TASARIM SÜRECİ

1. Proje İşlevlerinin Tanımlanması
2. Fiziksel ve Doğal Çevrenin Araştırılması
3. Proje Alanından Beklenen İşlevler
4. Tasarımda Kurgunun Oluşturulması
5. Tasarımda Kullanılabilecek Bitki Türleri ve Standartlarının Belirlenmesi

Bölüm 5: BİTKİLENDİRME TASARIM TEKNİKLERİ

1. Bina Düzeyinde
2. Toplu Konut Bahçeleri
3. Çocuk Oyun Alanları
4. Parklar
5. Tematik Parklar
6. Meydanlar
7. Yol Peyzajı
8. Bitkilerin Fiziksel Çevre Kontrolünde Kullanılması           

EKLER

1. Yaprak Tiplerine Göre Ağaç Türleri
2. Yer Örtücü Bitkiler
3. Formlarına (Biçimlerine) Göre Bitki Türleri
4. Sonbahar Rengine Sahip Bitkiler
5. Rüzgâra Dayanıklı Bitkiler
6. Su Baskınlarına Dayanıklı Bitkiler
7. Toprak İsteklerine Göre Bitkiler

PROF.DR. AHMET CENGİZ YILDIZCI KİMDİR?

1969 yılında İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi’nden mezun olmuştur. 1969-1972 yılları arasında Orman Bakanlığı Milli Parklar Dairesi’nde Peyzaj Tasarımcısı olarak görev yapmış, ardından 1972-1973 yıllarında Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Park, Bahçe ve Peyzaj Mimarisi Kürsüsü’nde asistanlık yapmıştır. 1973-–1975 yılları arasında Fransa’da, Paris-Haut de Seine Yeşil Alanlar ve Parklar Müdürlüğü’nde peyzaj plancısı olarak çalışmış, ardından Türkiye’ye dönerek İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehircilik Kürsüsü’nde doktorasını (1977) tamamlamıştır. Aynı yıl İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir Tasarımı ve Şehir Yenileme Kürsüsü’ne asistan olarak atanmıştır. 1978-1979 yıllarında UNESCO bursu ile Kanada Laval Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nde misafir öğretim elemanı olarak görev yapmış, 1982’de İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nde doçent, 1988’de profesörlük kadrosuna atanmıştır. 1987 yılında İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nün kuruluşunda aktif rol almış, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde Kentsel Peyzaj Planlaması Yüksek Lisans Koordinatörü olarak görev yapmıştır.
2002 yılında Türkiye’de ilk kez bir Mimarlık Fakültesi bünyesinde Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nü kurmuş ve 2011 yılına kadar bu bölümün başkanlığını yürütmüştür. Ayrıca İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Yüksek Lisans ve Doktora Programları’nın kurucusu ve yürütücüsü olmuş, bu süreçte 122 yüksek lisans ve 9 doktora tezi yönetmiştir.

Yıldızcı, 1991-1994 yılları arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin, 1995-1999 yılları arasında ise Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin Peyzaj Konularından Sorumlu Başkan Danışmanı olarak görev yapmıştır. İstanbul Metropoliten Planlama Bürosu’nun hazırladığı 2004-2006 İstanbul Çevre Düzeni Planı ile Bursa Büyükşehir Belediyesi Çevre Düzeni Planı’nda Doğal Yapı Grup Başkanlığı görevlerini üstlenmiştir. İTÜ Döner Sermaye, Çevre ve Şehircilik Uygar Merkezi, İTÜ Vakfı ve İTÜ Geliştirme Vakfı bünyesinde 82 peyzaj projesine imza atmış; ayrıca 24 mesleki yarışmada jüri üyeliği yapmış veya ödül kazanmıştır. 2011 yılında emekli olduktan sonra ÇEVSA (Çevre ve Sağlık Hizmetleri A.Ş.) Peyzaj Mimarlığı şirketini kurarak 2020 yılına kadar çalışmalarını sürdürmüştür.

Hem akademik yaşamında hem de ÇEVSA döneminde yurt içinde ve dışında birçok önemli projeye imza atmıştır.

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası tarafından 2010 yılında “Peyzaj Mimarlığı Eğitimine Katkı Başarı Ödülü” ve 2016 yılında “8. Ulusal Peyzaj Mimarlığı Onur Ödülü” ile onurlandırılmıştır. 2013 yılında HEBİL 157 Projesi ile ASLA (Amerikan Peyzaj Mimarları Derneği) Ödülü’ne lâyık görülmüştür.