Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki

Robert Venturi’nin kaleme aldığı; modern mimarlığın aksayan yönlerinin neler olduğunu, tepkilerin nereden kaynaklandığını, sorunlara nasıl bir mimari yaklaşımla çözüm bulunabileceğini ilk olarak toparlayıp yazıya döken kaynaklardan biri olan Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki, mimari biçimin unutulan simgeselliği postmodern mimarlık kuramının temel kitabıdır.

Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı Yayınları tarafından yayımlanan kitabın çevirisi Serpil Merzi Özaloğlu tarafından yapıldı.

Prof. Doğan Kuban’ın, oldukça ayrıntılı kaleme aldığı önsözünden:

“Venturi’nin kitabına egemen olan ruhu şu paragraf açıklıyor: ‘Mimarlar kalıplaşmış modern mimari dilinin katı töreselliği karşısında susmamalılar. Ben saf olandan çok karma olanı, yalın olandan çok uzlaşıcı olanı, doğru olandan çok çarpıtılmışı, belirgin olanı değil değişik anlamlarda yorumlanabileni, sapık ve kişiliksiz, sıkıntı veren ve ilginç olanı, iyi tasarlanmış olan yerine sıradan olanı, dışlayandan çok davet edeni, basitten çok iyi pişirilmiş olanı, eskiyi anımsayan ama aynı zamanda yenilik getireni, açık ve kesin olandan çok tutarsız ve iki anlama da çekilebilen mimari öğeleri yeğlerim. Ben açık bir bütünlük yerine karışık bir canlılıktan yanayım. Süreksizliği ve çelişkiyi ilan ediyorum.’ Bu bir başkaldırı manifestosudur. Fakat 1950’li ve 60’lı yılların sanat ortamı için bir yenilik değildir. Daha çok plastik sanatlarda olan düşüncelerin mimari ortama kuramsal bir kılıfla sunulmasıdır. ..... Venturi kitabının ilk yayımlanmasından yedi yıl sonra kendisi ile yapılan bir söyleşide, düşünceleri enine boyuna tartışıldıktan sonra temel görüşlerini şöyle özetliyordu: ‘Ben yapı sürecinden çok mimari imgeler ve içerikle uğraşıyorum. Gerçi temelde kuramdan çok pratikle ilgiliyim. Fakat işim olmadığı için çok konuştum. Diğer mimarlardan farklı olarak çevreye önyargısız bakıyorum. Onu düzeltmeye uğraşarak işe başlamıyorum. ‘Main Street is almost all right’ sloganı daha çok bir tavrı anlatmak istiyordu. Biz ‘çirkin’ demiyoruz, ‘sıradan’ diyoruz. Biz megastrüktürleri, gökdeleni ve anıtsalı istemiyoruz. Yapımız çevreye uysun istiyoruz...”

ROBERT VENTURI KİMDİR?

Venturi, Scott Brown ve Ortakları Mimarlık Bürosu’nun yöneticisi olan Robert Venturi, uygulama dalındaki yoğun ve kaydadeğer ürünleri yanında öğretim üyeliği ve kuramsal çalışmalar da yapmıştır. Mimarlıkta Karmaşıklık ve Çelişki’nin yanı sıra Las Vegas’ın Öğrettikleri: Mimari Biçimin Unutulan Simgeselliği (Denise Scott Brown ve Steven Izenour ile birlikte) ve Annemin Evi adlı yapıtları da bulunmaktadır.