Mimarlık Fotoğrafı

Türkiye’de “mimarlık vefotoğraf” kavramlarını ilk kez bir araya getiren ve 33 yıl aralıksız olarak“Mimarlık Fotoğrafı” dersleri veren Prof.Dr. Reha Günay’ın Analog ve Dijital Mimarlık Fotoğrafı adlı yeni kitabı YEM Yayıntarafından yayımlandı.

Reha Günaykitabında, temel fotoğraf bilgisine sahip olan ve fotoğrafa meraklı kişileryanında mimar, iç mimar, şehir plancısı, arkeolog, peyzaj mimarı, endüstriürünleri tasarımcısı, görsel iletişim tasarımcısı ve profesyonel çalışanfotoğrafçılar için,konunun teknik ve görsel yönlerini ayrıntılı bir biçimdeanlatıyor.

Türkiye’demimarlık fotoğrafı çekmenin bir uzmanlık alanı olarak tanımlanmasında çok büyükpay sahibi olan ve günümüzün bilindik mimarlık fotoğrafçılarının da hocasıolarak nitelendirilebilecek, alanındaki en yetkin kişi olan Günay’ın, kitabıhazırlama gerekçesine yönelik düşünceleri şöyle:

“Henüzmimarlık fakültesinden yeni mezun biri olarak fotoğrafa ve arkeolojiye ilgiduyduğum yıllarda beni mimarlık fotoğrafına yönlendiren, başta ülkemizin saygınmimarları Turgut Cansever, Doğan Tekeli, Sami Sisa, Aydın Boysan’danbaşlayarak; Sedat Gürel, Hayati Tabanlıoğlu, Emin Necip Uzman, Behruz Çinici,Birleşmiş Mimarlar, Mehmet Konuralp gibi mimarlar ve Gama, AEA, Gök, Koray gibiinşaat firmaları belgelemem için bana yapılarını emanet ettiler.

Biryandan fotoğrafın teknik sorunlarıyla uğraşırken, bir yandan da strüktür vemekân konuları bilincimde iyice yerlerini almaya başladı. Bende oluşan sentezinAğa Han Mimarlık Ödülleri Vakfı’nca değerlendirilmesiyle 1983-2004 yıllarıarasında İslam dünyasındaki bazı önemli yapıları belgeleme fırsatı buldum.Ayrıca kurucularından olduğum Devlet Güzel Sanatlar Akademisi FotoğrafEnstitüsü’nün 1979 yılında fotoğraf eğitimine başlaması ve bugün FotoğrafBölümü olarak gelişmesi sırasında 33 yıl aralıksız verdiğim “MimarlıkFotoğrafı” dersleri, konunun teknik ve görsel yönlerini daha iyi anlamam veanlatmam için beni hazırladı...

Bütün bubirikime rağmen, sıra bu konuda bir kitap hazırlamaya geldiğinde bütünbildiklerimi yeniden sınamak ve bilmediklerimi öğrenmek zorunda kaldım. Dijitalfotoğraf ortaya çıkınca bu yeni tekniği öğrenirken, sanki kendimi fotoğrafayeniden başlıyormuş gibi hissettim. Bu yeni tekniğin ortaya koyduğu olanaklar,henüz çok erken olmasına karşın, mimarlık fotoğrafı için de büyük bir geleceğimüjdeliyor.

Bukitaptaki bilgiler, temel fotoğraf bilgisine sahip olan, fotoğrafa meraklıkişiler yanında mimar, iç mimar, şehir plancısı, arkeolog, peyzaj mimarı,endüstri ürünleri tasarımcısı, görsel iletişim tasarımcısı ve profesyonelçalışan fotoğrafçılara hitap ediyor. Ülkemizde mimarlık sanatı hâlâ yaygın birortam bulamadığından mimarlık fotoğrafı da az sayıda, mimar veya yapımcıtarafından istenmektedir... Mimarlık fotoğrafı alanında çalışan çok az sayıdafotoğrafçı karşımıza çıkmaktadır. İyi bir mimarlık fotoğrafçısı olmak için çokyapı görmek, niteliğini sınamak, fonksiyon-form-strüktür özelliklerinikavramak, mekânları anlamak ve bunların mimarlık tarihi veya akımı içindekiyerini fark edebilmek gerekir. Bu saydığım bilgi birikimi zamana bağlı olarakgelişmektedir. Çalışmamda, okuyucuyu sıkmadan bu konulara değinmeye gayretettim...”

İÇİNDEKİLER

[01]MİMARLIK FOTOĞRAFI

11        Mimarlık Nedir?

13        Mekân

18        Mimarlık Fotoğrafı Nedir?

21        Mimarlık Fotoğrafının Amaçları

[02]MİMARLIK FOTOĞRAFININ ANLATIM YÖNTEMLERİ

53        Belgesel Anlatım

60        Sanatsal Anlatım

[03]PERSPEKTİF

66        Perspektif Çizimi (Doğrusal / LinearPerspektif)

74        Perspektifi Etkileyen / DeğiştirenFaktörler

83        Göz Nasıl Görür?

85        Kenar Distorsiyonu

88        Panoramik Kameralar

[04]PERSPEKTİF KONTROLÜ

113      Tek Boyutta Kontrol

117      İki Boyutta Kontrol

119      Üç Boyutta Kontrol

122      Perspektif Kontrolü Yapan Objektifler veKörüksüz Kameralar

122      Agrandizörle Perspektif Kontrolü /Rectification

123      Bilgisayarda Perspektif Kontrolü

[05]TEKNİK KAMERADA ÖN VE ARKA ÇERÇEVE HAREKETLERİ

127      Kaydırma Hareketleri / Shift

[06]NETLİK

137      Bulanık Daire

139      Netleştirme / Uzaklık Ayarı

142      Odak Derinliği / Depth of Focus

143      Netlik Derinliği / Keskin Alan Derinliği /Depth of Field

164      Objektifin Netliği

[07]OBJEKTİFLER

170      Teknik Kamera Objektifleri

177      Dijital Kamera Objektifleri

177      Objektif Hataları

[08]MİMARLIK FOTOĞRAFI ÇEKİMİ PLANLAMASI

184      Telif Hakkı Ve İzin Sorunu

[09]ÖZEL KONULAR

185      Maket Fotoğrafı Çekimi

189      Mekân Örtüsü Çekimi

191      Hava Fotoğrafı Çekimi

193      Arkeolojik Yapı Fotoğrafı Çekimi

196      Yayında Kullanılacak Fotoğraf Çekimi

196      Sergi Fotoğrafı Çekimi

[10]IŞIK

197      Gün Işığı

203      İç Mekânda Işık

206      Yapay Işık Kaynakları

211      Işığın Rengi

215      Reciprocity Hatası (Karşılıklılık /Karşıtlık Hatası)

216      Poz Verme

[11]MİMARLIK FOTOĞRAFI ÇEKİMİNDE DİJİTAL KAMERALAR

219      Normal Kameralar

223      Dijital Kameralar ve Karşılaştırılmaları

[12]SENSÖRLER / IŞIK ALGILAYICILARI

227      Sensör Boyutu

232      Sensörün Görüntü Kalitesini BelirleyenÖzellikleri

238      Görüntü Kalitesi Ölçümü

240      Dijital Fotoğrafta Keskinlik

243      Çözünürlük Birimleri ve Kullanımı

245      Görüntü İşleme ve Kayıt

248      Görüntü Depolama

[13]TEKNİK KAMERALAR

250      Tek Kızaklı Kameralar

251      Düzlem Yataklı Kameralar(Flat-BedViewCamera, FieldCamera)

252      Körüksüz Teknik Kameralar

254      Teknik Kameranın Kullanımı

255      Teknik Kamerada Kullanılan Dijital SensörTaşıyıcılar / Arkalıklar (DigitalBack)

257      Film

258      Film / Sensör Karşılaştırması

259      Amaca Uygun Fotoğraf Makinası Seçimi

260      Mimarlık Fotoğrafı Çekiminde NormalKameralar ile Teknik Kameraların Karşılaştırması

261      Kamera Kullanımında Dikkat Edilecek BazıHususlar

[14]YARDIMCI ARAÇLAR

263      SEHPA

264      Tekayak / Monopod

265      Başlık

266      Su Düzeci

266      Deklanşör

266      Pozometre

267      Renkmetre

267      Filtre

268      Diğer Yardımcı Ekipmanlar

[15]ALBÜM

269      Fotoğraf Albümü

298      Dizin

301      Kaynakça

302      Özgeçmiş

REHA GÜNAY KİMDİR?

1937yılında İstanbul’da dünyaya gelen Reha Günay, İstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Fakültesi’nden 1960 yılında mezun oldu. İstanbul Üniversitesi SanatTarihi Bölümü’nde doktora yaptı. 1994 yılında profesör olan Reha Günay, emekliolana kadar Yıldız Teknik Üniversitesi Restorasyon Ana Bilim Dalı’ndaçalıştıktan sonra Yeditepe Üniversitesi’nde bir süre öğretim üyesi olarak görevyaptı.

1978’den2011 yılına kadar Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fotoğraf Bölümü’nde“Mimarlık Fotoğrafı” dersleri verdi. Fotoğraf çalışmalarına, kültürvarlıklarının ve mimarlık mirasının belgelenmesi yönünde ağırlık verdi.1983-2004 arasında Ağa Han Mimarlık Ödülleri Vakfı için İslam ülkelerindeyarışmaya katılan yapıları fotoğrafla belgeledi.

Günay, yaşamı boyunca yaptığıbaşarılı çalışmalar nedeniyle 2020 yılında, TMMOB Mimarlar Odası
17. Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri kapsamında “Mimarlığa Katkı Ödülü”nelâyık görülmüştür.

Arkeoloji Çalışmaları 

• Osmaniye-Karatepe-AslantaşAçıkhava Müzesi Koruma Projesi ve Uygulamaları (Prof.Dr. Halet Çambel ile),1965-1970.

• KebanProjesi Yeniköy Höyüğü Kazısı (Dr. Hamit ZübeyrKoşay ile), 1972.

• Antalya-SideAntik Tiyatrosu Restorasyon Çalışmaları, 1992-2007.

Yöresel Mimarlık Çalışmaları

• Antalya-OrmanaKöyü (İDMMA Mimarlık Fakültesi üye ve öğrencileri ile), 1977-1979.

•JaponyaGeleneksel Ahşap Mimarlık İncelemeleri (Japan Foundation bursu ile), 1979-1980.

•Antalya-Elmalıİlçesi (Yıldız Teknik Üniversitesi Restorasyon Ana Bilim Dalı ve MeslekYüksekokulu Restorasyon Programı üye ve öğrencileri ile), 1996-1999.

•SafranboluGökçüoğlu Evi (Yıldız Teknik Üniversitesi, Finlandiya Helsinki ve TempereÜniversiteleri öğrencileri ile), 1994.

•Kayseri-NizeKöyü (Yeditepe Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğrencileri ile), 2008.

Hazırladığı Sergiler

•SafranboluEvleri (Safranbolu, 1975; İstanbul, 1976, 1977; Paris, UNESCO, 1977; München,1977; Copenhagen, 1978; Stokholm, 1978; London, 1978; La Haye, 1978).

•Safranbolu’daHacı Salih Paşa Evi (Safranbolu, 1976).

•SelimiyeCamii (İstanbul, 1976, 1977; Paris, UNESCO, 1977; München, 1977; Copenhagen,1978; Stokholm, 1978; London, 1978; La Haye, 1978; İstanbul, 1981).

•İstanbul’daAtatürk’ün Oturduğu Evler (İstanbul, 1981, 1982).

• Anadolu-TürkMimari Mirası / Anatolian-TurkishArchitecturalHeritage (İstanbul, 1985).

•Sinan’ınİstanbul’u / Sinan’s İstanbul (İstanbul, 1986; Kyoto, 1987; Paris, 1988; Üsküp,1993).

•DündenBugüne Şile (İstanbul, 1990).

•JaponKültürü (İstanbul, Gaziantep, Bursa, 2010)

•NailÇakırhan’ın Evleri (İstanbul, Gökyaka, 2010)

•Kaybolanİstanbul (İstanbul, 2010)

Yayımlanmış Kitapları

•GelenekselSafranbolu Evleri ve Oluşumu, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 1981, 1989.

•TarihselGelişim İçinde Japon Kültür ve Sanatı, Yıldız Teknik Üniversitesi Yayını,İstanbul, 1986.

•Sinan’ınİstanbul’u: Sinan’s İstanbul, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İstanbul, 1987.

•“SüleymannameMinyatürlerinde Mekân ve Anlatım Teknikleri”, Topkapı Sarayı Müzesi Yıllık 5,1992, s.56-159.

•GökçüoğluEvi: Anatomy of a Building, Editörler: Reha Günay, MikkoBonsdorff, PanuKaila,Tampere University of Technology, Tampere, 1995.

•Türk EvGeleneği ve Safranbolu Evleri, Yapı-Endüstri Merkezi, İstanbul, 1998, 1999.

•Traditionof theTurkish House and Safranbolu Houses, Yapı-Endüstri Merkezi, İstanbul,1998.

•Sinanthe Architect and His Works, Yapı-Endüstri Merkezi, İstanbul, 1998, 2002, 2005,2007, 2009, 2011, 2014, 2016.

•GelenekselAhşap Yapılar: Sorunları ve Çözüm Yolları, Birsen Yayınevi, İstanbul, 2002,2007.

•MimarSinan ve Eserleri, Yapı-Endüstri Merkezi, İstanbul, 2002, 2006, 2010.

•SafranboluEvleri, Yapı-Endüstri Merkezi, İstanbul, 2003.

•SafranboluHouses, Yapı-Endüstri Merkezi, İstanbul, 2005.

•SafranbolunoMinka (Japonca), Yapı-Endüstri Merkezi, İstanbul, 2005.

•MimarSinan, YEM Yayın, İstanbul, 2005, 2006, 2010, 2012, 2014, 2018.

•Sinan’ınİstanbul’u, YEM Yayın, İstanbul, 2006, 2010.

•A Guidetothe Works of Sinan the Architect in İstanbul, YEM Yayın, İstanbul, 2006,2010.

•Kumkale:Toros Eteklerinde Bir Haçlı Kalesi (Halet Çambel, Ayyüz Toydemir Sabuncu ile), EgeYayınları, İstanbul, 2007.

•Elmalıve Yöresel Mimarlığı, Ege Yayınları, İstanbul, 2008.

•İstanbul’unKaybolan Ahşap Konutları, YEM Yayın, İstanbul, 2014, 2016, 2018.

•Ormana:Toroslarda Bir Köy, Ege Yayınları, İstanbul, 2017.

•MimarSinan Neden Bir Tasarım Dehasıdır?, YEM Yayın, İstanbul, 2019, 2020.

•İstanbulAdalarının Yaşayan Ahşap Konutları, YEM Yayın, İstanbul, 2019.

•Analogve Dijital Mimarlık Fotoğrafı, YEM Yayın, İstanbul, 2020.