Temel Tasarım

YEM Yayın’ın, güzel sanatlar, mimarlık ve tasarım eğitimi veren yükseköğretim kurumlarının akademik programlarında temel oluşturucu, hazırlayıcı bir işlevi yerine getirmeyi amaçlayan Temel Tasarım adlı yeni kitabı çıktı.

Temel Tasarım kitabında “Temel Tasarım” eğitiminin amacı, işlevi ve bugün nasıl anlaşılması gerektiği; tarihte ilk kez programında yer aldığı Bauhaus’tan günümüze tarihsel bir projeksiyonla değerlendirilmektedir.
Bilim ve sanatın temel dinamiğini, bu etkinlik alanlarının öznesi olan insanın nesne ile etkileşimi oluşturmaktadır. Bu bağlamda kitapta, insanın nesneyi kavramasında, tüm varoluşsal çabalarında belirleyici olan potansiyelleri, yaratıcı edimlerine baz oluşturan algı mekanizmaları ve işleyişi ele alınmakta; tüm algı girdileri içinde en yüksek orana sahip olan görsel algı konusu, görsel sanatlara da temel oluşturan yapısıyla detaylı bir biçimde incelenmektedir.
Kitapta, “Temel Tasarım” eğitimi özü gereği, kurallara, önyargılara, gelenekselleşen ve sıradanlaşan eğitim yaklaşımlarına karşı; geleceğe hazırlayan ve sürekli yenilenmeyi gerektiren bir temel disiplin olarak gösterilmeye çalışılmaktadır. Temel kavramlar, bir tanım kalıbına sığmayacak, bir yönerge oluşturmayacak biçimde tartışılmaya çalışılmış, örnekler ise yalnızca konuyu ifade etmede açıklayıcı olmaları bakımından seçilmiştir.
Bu çalışmasıyla sanat ve tasarım eğitimine başlayan gençlere sürecin henüz başlangıcında yardımcı olmayı hedefleyen kitabın yazarı Prof.Dr. Ali Seylan özetle şunları söylüyor:
“Sanat eğitiminin, sanatın özel, sanat eğitimcisi ve öğrencisinin öznel boyutlarıyla belirlenen kompleks bir süreç olduğu görülmektedir. Üzerinde gelişmek zorunda olduğu bu çoklu ortam, sanat eğitimini bir problematiğe dönüştürmektedir. Sanat eğitimine giriş/başlangıç özelliği taşıyan ‘Temel Tasarım’ dersi, öğrenciye geleceğe yönelik kuramsal ve uygulayımsal temel kazanımları sağlamayı amaçlayan bir disiplin kimliği taşımaktadır. Bir eğitim-öğretim etkinliğinin, yöneldiği kişi, grup veya kitle özellikleri ve hazırbulunuşluk düzeyleri ne olursa olsun, aşamalı olarak, bilgi kazanımının sağlanması, beceri kazanımı ve geliştirilmesinin sağlanması ve önceki aşama kazanımlarının kendisinde özel bir değer ve doğrultu oluşturduğu tavır, davranış ve tutum kazanımlarının sağlanması fonksiyonlarını yerine getirmesi öngörülür. Dolayısıyla, bu süreçten geçen öğrencilerin bu temel kazanımlarla, hem sanata ve sanatsal problemlere yaklaşımlarında bir sistematik geliştirebilmeleri hem de diğer derslerin kazanımları ile bağıntılarını görebilmeleri amaçlanmaktadır.”



İÇİNDEKİLER
I. BÖLÜM - TEMEL TASARIM EĞİTİMİ 16
Temel Tasarım Dersinin Tanımı 22
Sanat Eğitiminin Genel Amaçları Çerçevesinde Temel Tasarım Dersinin Gerekçesi ve Amaçları 24
BAUHAUS DÖNEMİ TEMEL TASARIM EĞİTİMİ UYGULAMALARI 32
Itten’in Temel Tasarım Eğitimi Uygulamaları 32
Albers-Nagy ve Temel Tasarım Eğitimi Uygulamaları 36
Klee-Kandinsky ve Temel Tasarım Eğitimi Uygulamaları 40
Bauhaus ile Paralel Bir Gelişim ve Etkileşim Sürdüren Rus İş Eğitim Okulları: VKHUTEMAS 44
BAUHAUS SONRASI OLUŞUMLAR 46
Black Mountain Koleji 46
Chicago (Yeni Bauhaus) Okulu 47
Gestalt Okulu/Ulm Tasarım Okulu 48
Bauhaus ve Sanat Eğitimi Hareketinin Eğitim Sistemimize Yansımaları 49
II. BÖLÜM - TASARIM ÇABASININ ÖZNESİ OLARAK İNSANIN İÇSEL DİNAMİKLERİ / DOĞAL DONATILARI 57
Analitik Düşünme Yeteneğinin Geliştirilmesi ve Yaratıcılık 65
Bilinç Olgusu: İzlenim-Duyum-Algı-Bilinç 67
Zihinsel Süreçler ve Biliş 74
Biliş-Duyuş ve Düşünme 78
Bilişsel Becerilerde Konverjant ve Diverjant Süreçler 79
Konverjant ve Diverjant Düşünme Yetenekleri 79
Algı-İmgelem ve Düşünme Bağlamında Yaratım 80
Analitik Düşünme Yeteneğinin ve Yaratıcılığın Geliştirilmesinde Öğrenme-Öğretme Denklemi 81
Yaratıcı Sorun Çözmeye Yönelik Eğitimci Profili 84
III. BÖLÜM - GÖRSEL ALGININ FİZYOLOJİK VE PSİKOLOJİK TEMELLERİ 92
GÖRSEL ALGI FİZYOLOJİSİ 92
BİNOKÜLER SİSTEM VE DERİNLİK ALGISI 94
ALGISAL ORGANİZASYON 100
UZAYIN KAVRANMASINDA IŞIK-GÖLGE İLİŞKİSİ 111
RENK DUYUMU 112
Renk Teorileri 113
Renk Karışım Metodları 117
Kontrastlık Teorisi ve Renkte Görecelilik 121
Anlamlandırma Süreci olarak Renk Algısı 124
IV. BÖLÜM - TEMEL TASARIM DERSİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN YÖNTEMSEL VE KURAMSAL ÖNERMELERİMİZ 127
Nokta 127
Çizgi 137
Yüzey 143
Form 146
Renk 162
ALGILAMA SÜRECİNDE GÖRSEL ETKİ KATEGORİLERİ 176
Hareket/Devinim 176
Ritim 179
Denge 180
Armoni/Ahenk/Uyum 183
KAYNAKÇA 193